Detaylı ultrason tarama 18-23. gebelik haftaları arasında yapılmakla birlikte, tercihen 20-23. haftalarda yapılmaktadır. Bu muayenenin bu haftalarda yapılmasının en önemli nedeni, fetüs (anne karnındaki bebek) anatomisinin bu haftalarda en net şekilde incelenebilmesidir. Daha küçük veya ileri gebelik haftalarında muayene yetersiz olabilir. Bununla birlikte herhangi bir anomaliden şüphelenildiğinde, gebelik haftasına bakılmaksızın detaylı inceleme yapılmalıdır. Detaylı fetal ultrason taraması imkanlar ölçüsünde tercihen her gebeye rutin olarak uygulanması önerilen bir işlemdir.
Bu tarama muayenesi rutin gebelik muayenelerinde fetüs gelişimini değerlendiren gebelik ultrasonografisinden farklı bir işlemdir. Detaylı ultrason muayenesi 20-23. gebelik haftaları arasında fetüsteki yapısal anomalileri saptamak için perinatologlar tarafından yapılır. Bebeklerde önemli doğumsal yapısal anomalilerin (majör anomali) görülme oranı %2-3’tür. Detaylı fetal ultrason tarama muayenesi ile bu anomalilerin %80’ i dışlanabilir. Ancak bu oran ultrason ile elde edilen görüntü kalitesi, hastanın yağ dokusu, fetüsün pozisyonu ve gebelik haftasına göre değişebilir. Her organın detaylı incelenmesine olanak verecek kadar uzun bir muayene süresi gerektirmektedir (en az 30 dakika). Muayene sonrası saptanabilecek olası anomali durumuna göre, öneri ve yönlendirmeler yapmakla birlikte, gebeliğin devamı durumunda doğacak bebeğe doğum sonrası en iyi bakımı sağlamak, temel amaçtır. Hatta kimi hastalıkların anne karnında tedavisi bu şekilde planlanmaktadır.
Toplumda daha sıkça görülen, küçük boyutlu ve organ fonksiyonlarını bozmayan minör anomalilerin saptanmasında oran daha düşüktür: bazı parmak anomalileri, küçük kalp delikleri, izole yumuşak damak yarığı, cinsel organ şekil bozuklukları, burun deliği tıkanıklığı ve anüs oluşmaması bunlar arasında sayılabilir. Organ ve sistemlerde anatomik bozulmaya neden olmayan veya hafif fonksiyon bozukluğu ile seyredebilecek hastalıklar ultrason muayenesinde tanınamayabilir.
Dudak Yarığı
Detaylı ultrason muayenesinin temel amaçlarından biri zekâ özürü ile giden genetik hastalıkları saptamak olmakla birlikte, bir kısım zekâ özürü ile seyreden genetik sendromlarda ultrasonda herhangi bir bulgu görülemeyebilir. Ayrıca detaylı ultrason taramasının yapıldığı haftada görülebilecek durumda olmayan veya daha sonraki haftalarda saptanabilecek bazı patolojiler / hastalıklar da söz konusu olabilir (örneğin beyin kanaması, iskelet displazileri, tümörler…).
Bu muayene kombine bir muayene olup, kalbin çalışması ve yapısını değerlendiren fetal ekokardiyografi, plasentanın fonksiyonunu ve anneden gelen uterin (rahim) damarlarını da değerlendiren doppler sonografi ile olası bir servikal yetersizliği ön görmek açısından serviks ölçümü gibi pek çok muayeneyi de kapsar.
Ancak detaylı fetal ultrason tarama yanlış bir şekilde ‘renkli ultrason’ olarak isimlendirilip, elde edilen görüntülerin renkli olacağı konusunda yanlış bir beklentiye girmemeli. Bu taramada görüntüler kadın doğum hekiminin rutin muayenesindeki aldığı görüntülere benzemekle birlikte farklı olarak bu muayeneler, bu konuda tecrübeli kişiler tarafından görüntü kalitesi yüksek cihazlar kullanılarak yapılır. Bunun dışında 3 ve 4 boyutlu ultrason teknikleri ile başta bebeğin yüzü ve diğer organları incelenebilir.