Giriş
GİRİŞ
Fetal ekokardiyografi bebek kalbinin ultrason ile incelenmesi olup, tüm detaylı ultrasonların bir parçası olarak rutin yapılan bir muayenedir. Kalbin ve midenin pozisyonunu, dört odanın büyüklüğü ve buradan kaynaklanan büyük arterler ve bunların göğüs boşluğu içindeki ilişkisi değerlendirilir.
- trimester detaylı ultrason incelemesinde (12-13.haftalar) fetal kalp muayene için uygundur ve gelişmiş ultrason teknolojisi ve Renkli Doppler ile titizlikle incelenebilir.
- Daha önce kalp anomalili bebek doğurma öyküsü, şüpheli kalp görünümü olan ve artmış NT ölçümü olan fetüslerde önerilir.
- trimester detaylı ultrason sırasında (20-24.haftalarda) bebek kalbi, ilişkili damar yapıları, göğüs boşluğu ve akciğerler birlikte incelenir.
- Rutin olarak tüm gebeliklerde bakılır.
- trimester detaylı ultrason sürecinde (28-30.haftalarda):
- Büyüyen bebek kalbindeki kapaklar ile ilişkili damarlar, bebekteki ritim düzensizlikleri gibi geç ortaya çıkabilecek anomaliler açısından değerlendirme yapılır.
9.haftada gibi bir erken haftada bile TV US ile fetal eko muayenesi (4oda görüntüsü, aorta ve pulmoner arter çıkışları) uygun hastalarda mümkündür.
13.haftada renkli Doppler ile bebeğin kalbi ve ana atardamarları
Erken Fetal Ekokardiyografiden (12-16. Haftada) Kimler Yararlanabilir?
Bebeklerde doğumsal kalp anomalisi riskini arttıran durumlar:
- Bebekte artmış ense kalınlığı (NT>3,0mm);
- 12-13.hafta muayenesinde şüpheli kalp bulguları;
- Anormal NIPT veya invazif test (CVS) sonuçları;
- 12-13.hafta muayenesinde fetal anomali bulgusu, fetüste farklı bölgelerde sıvı birikimleri, tek umbilikal arteri (göbek kordon arteri) vs.;
- Bebek kalp atımlarında anormal bulgular (düzensiz atımlar, çok hızlı veya çok yavaş atımlar);
- Bebekte triküspit yetmezliği (TY) veya duktus venosusta (DV) anormal akım;
- Diyabetiniz varsa ve özellikle de regüle edilemeden gebe kalınmışsa;
- Bebeğinize tüp bebek (IVF) ve intrasitoplazmik sperm enjeksiyonu (ICSI) yolları ile gebe kaldıysanız;
- Ailede kalp anomalisi öyküsü;
- Fetüste kalp anomalisi riskini artırdığı bilinen ilaçlar veya diğer olası madde kullanımı.
13. haftada Erken Fetal Ekokardiyografi ile artmış NT kalp anomalisi olan fetüs
12. Haftadan İtibaren Kalpten Emin Olun
- 12-13.haftalardan itibaren fetal kalp gelişmiş ultrason teknolojisi ve Renkli Doppler ile titizlikle incelenebilir. Kalbin ve midenin pozisyonunu, dört odanın büyüklüğü ve buradan kaynaklanan iki büyük arter değerlendirilir. Erken Fetal Kalp Muayenesi’ nde Renkli Doppler ile bebek kalbi ve kalp kapakçıklarındaki kan akımı değerlendirilir.
First-trimester ultrasound detection of fetal heart anomalies systematic review and meta-analysis.pdf
İngiltere’ de yapılan son bir araştırmada (2022), yüksek riskli hasta gruplarında doğum öncesi kalp anomalilerinin %80' inin 1.trimesterde tanı alabileceği anlaşılmıştır. 12-18.haftalardaki Fetal Ekokardiyografi ile erken dönemlerden itibaren bebek kalplerinden emin olunabilir.- Erken Fetal Ekokardiyografi ile birlikte yalnızca fetal kalp değerlendirilmez, aynı zaman da bebeğin genel sağlığı ileri ve kapsamlı bir şekilde incelenir, başka anomaliler açısından da araştırma yapılır.
22.haftada fetal eko rutin detaylı ultrason muayenesinin bir parçası olup alınan kesitlerin sayısı da artmaktadır.
SIKÇA SORULAN SORULAR
Erken Fetal Ekokardiyografi İşlemi Nasıl Yapılır?
- Fetal ekokardiyografi normal bir ultrason muayenesine benzer. Bebek kalbi ile ilgili kaliteli görüntüleri elde edebilmek için hem transabdominal hem de transvajinal ultrason ile bakmak gerekebilir. Transvajinal muayeneden kaçınabilirsiniz, ancak bazen bu muayene olmadan bebeğin kalbini tam olarak değerlendirmek mümkün olmayabilir.
Fetal Kalp Anomalileri Sıklığı Nedir?
- Kalp anomalileri çok sık görülür. Dünyada doğan her 100 bebekten yaklaşık 1'inde doğumsal kalp anomalisi görülebilir.
Bebeğin Diğer Organları da mı Taranır, Yoksa Sadece Kalp mi?
- Fetal Ekokardiyografi ile fetal kalbe özellikle odaklanılır, ancak fetüsün tüm yapılarının muayenesi o haftaya uygun şekilde baştan ayağa kapsamlı bir şekilde değerlendirilir.
Fetal Ekokardiyografi İçin Başlıca Endikasyonlar Nelerdir?
- Ailede doğumsal kalp anomalisi öyküsü olanlar,
- Gebede diyabet (şeker) hastalığı olması,
- Antiepileptik ilaç kullananlar,
- Fetus için artmış ense kalınlığı (NT), muayenede kalp anomalisi şüphesi olanlar veya kalp dışı anormallik saptananlarda, önerilir.
Bebeğin Kalp Muayenesinden Alınan Görüntüleri ve Klipleri Alabilir Miyim?
- Evet, tabii ki. Muayene odasından çıkmadan görüntülerinizi ve ilgili videoları alabilirsiniz. Ayrıca ayrıntılı ultrason raporunuzun basılı ve elektronik bir kopyasını ve eve götürmeniz için bazı yüksek kaliteli renkli çıktılar da alacaksınız!
Tüm Fetal Kalp Anomalileri 1. Trimesterde Teşhis Edilebilir Mi?
- İlk trimesterde ciddi kalp defektlerinin yaklaşık %80'ini prenatal (doğumdan önce) olarak tanı alabilir.
- İzole ventriküler kalp defektleri, kapakların ilerleyici anormal gelişimi ve diğer bazı kalp sorunlarının tanısı, anomalinin özelliğinden ötürü ileri haftalara gecikebilir. Bu nedenle 2.trimester ve 3.trimester detaylı ultrason muayeneleri sırasında mutlaka fetal ekokardiyografi değerlendirilmesi önerilir.
Nukal Translusensi (NT) Ölçümüm 3.0 mm. Fetal Eko Yaptırmam Gerekir Mi?
- Evet, Amerikan Tıp Ultrasonografi Enstitüsü (AIUM), fetal ekokardiyografi uygulanması için NT ölçümünün >3,0mm olmasını, fetal eko yapılması için endikasyon olarak kabul etmektedir.
Teknik Olarak 12. Haftada %100 Oranında Erken Fetal Ekokardiyografi Yapmak Mümkün Müdür?
- Hayır, bazen fetüs pozisyonu uygun olmayabilir ve kalbin alınması gereken tüm kesitleri tama alınamayabilir. Bu durumlarda gebeliğin ilerleyen dönemleri için (genellikle 2-3 hafta sonrası) kontrol muayenesi planlanır.
Düşük Riskli Gebeliğim Var ve NIPT Sonuçlarım Normal, Erken Fetal Eko Yaptırılabilir Mi?
- Evet, bebek kalbinin normal olup olmadığı konusunda endişe duyan gebeler için Erken Fetal Ekokardiyografi uygulanabilir.
- Ne yazık ki kalp rahatsızlıklarının büyük çoğunluğu düşük riskli ailelerin bebeklerinde teşhis ediliyor.
Biz Çok Sağlıklı Ebeveynleriz, Bebeğimizde Ciddi Kalp Rahatsızlığı Olabilir Mi?
- Maalesef evet. Her bebeğin doğumsal kalp anomalisi ile doğma riski vardır.
Fetal Eko ile Bebeğimde Doğumsal Kalp Anomalisi Tespit Edilirse Ne Olur?
- Bebeğinize doğumsal fetal kardiyak anomali açısından tanı konursa, bir Pediatrik Kardiyolog tarafından danışmanlık almanız gerekir. Gebelik ve doğum sonrası süreçler anomaliye göre değişmekte olup, buna göre planlama yapılır.
Hangi Kalp Anomalisi Ciddi veya Kritik Kalp Defekti Olarak Kabul Edilir?
- 300' den fazla farklı doğumsal kalp anomalisi bulunmaktadır. Buna göre de kalp anomalisi ile doğan her 4 bebekten yaklaşık 1'inde, kritik konjenital kalp hastalığı tanısı ile yaşamlarının ilk yılında ameliyat veya diğer işlemler gerekir.
12-16. Haftada Fetal Ekokardiyografi ile 'Kalpte Delik' Tanısı Konulabilir Mi?
- Kalpteki delik (ventriküler septal defekt veya VSD) çok sık görülen bir anomalidir. Küçük VSD' ler genellikle doğumdan önce fark edilemeyebilir. Genellikle de bu tip kardiyak anomalilerin sonuçları da iyidir ve çoğu da kendiliğinden kapanır.
- Erken Fetal Ekokardiyografi ile tüm izole VSD' leri teşhis edilemez.
- VSD’ lerin de kendine göre farklı çeşitleri vardır ve konumlarına göre bebeği ayrıca genetik yönden etkilemesi de mümkündür. Buna göre mutlaka Perinatoloji uzmanı ile birlikte pediatrik kardiyolog sizi bilgilendirir.
- Bunun dışında müsküler VSD denilen bir grup kalp deliği, doğum sonrası bebekteki kalp içi basınç değişimlerinden sonra ancak görünebilir hale gelir. Bunların çoğu masum tipte olup, çoğu kendiliğinden kapanır, ancak doğum sonrası pediyatrik kardiyolojinin takibinde olmanız gerek.
İlk Trimester Detaylı Fetal Ekokardiyografi ile Ne Kadar Emin Olunabilir?
- Perinatoloji uzmanları tarafından yapılacak erken dönem fetal ekokardiyografi muayeneleri ile doğumdan önce tespit edilebilen ciddi veya kritik kalp anomalilerinin %80 kadarı ekarte edilebilir.
- Sonraki süreçte ortaya çıkabilecek kalp anomalileri için de 2. Trimester detaylı ultrason ve 3.trimester detaylı ultrason sırasında rutin olarak yapılan fetal ekokardiyografi muayeneleri mutlaka önerilir.
Önceki Gebeliğimde Anormal Bebek Kalbi Nedeniyle 22. Haftada Gebeliğimi Sonlandırdım. Tekrar Gebeyim, Ne Yapmalıyım?
- Erken Fetal Ekokardiyografi 12.gebelik haftasından itibaren yapılabilir; ancak bu erken haftada transvajinal ultrason ile muayene de gerekli olabilir.
NIPT ile Birlikte Erken Fetal Kardiyografi Yaptırılabilir Mi?
- Evet, iki işlem de yaptırılabilir.
En Sık Görülen Doğumsal Kalp Anomalileri Nelerdir?
- Aort darlığı
- Aort koarktasyonu
- Atriyal septal defekt
- Atriyoventriküler septal defekt (tam veya parsiyel)
- Büyük arterlerin transpozisyonu
- Çift girişli ventrikül
- Fallot Tetralojisi
- Hipoplastik sol kalp
- Patent (kapanmamış) duktus arteriyozus
- Pulmoner atrezi ile birlikte sağlam ventriküler septum
- Pulmoner atrezi ile birlikte ventriküler septal defekt
- Pulmoner stenoz
- Triküspit atrezisi
- Trunkus Arteriozus
- Ventriküler septal defekt
Down Sendromlu Fetüste Kalp Anomalisi Olabilir Mi?
- Evet, Down sendromlu bebeklerin yaklaşık yarısında kalp anomalileri olur. Trizomi 21 (Down sendromu) olan fetüslerde en sık görülen kalp anomalisi atrioventriküler septal defekt (AVSD)’ lerdir.
Erken Fetal Ekokardiyografi İçin Mesanemin Dolu Olması Gerekir Mi?
- Hayır, kesinlikle mesanenin dolu olmasına gerek yok.
Kalp Anomalileri Ne Kadar Ciddi Olabilir?
- Doğumsal kalp anomalilerinin doğum sonrası seyri açısından çok geniş bir yelpazesi vardır. Maalesef çok ciddi olup doğum sonrası ölümcül olanları da var. Bunun dışında açık kalp ameliyatı ile tamamen veya kısmen düzeltilebilenler de var.
Bebeğimin Kalp Atışı Çok Hızlı. 11-13. Haftalarda Normal Fetal Kalp Hızı Nedir?
- Bebeğin kalp atışı gebelik sırasında çok hızlıdır.
- Bebeğin kalbi, embriyo boyutu (CRL) 2-5 mm olduğunda, yaklaşık 6.haftada atmaya başlar ve kalp atım hızı 85-130 atım/dk civarındadır.
- Fetal kalp atış hızındaki artış 9-10.haftalara kadar devam eder ve bebek kalp hızı 150-190 atım/dk’ ya ulaşır.
- 10-14.haftalar arasında fetal kalp atış hızında kademeli bir azalma olur: 11-13.haftalarda fetal kalp hızı 145-175 atım/dk arasında değişir.
- Kromozomal anomalileri veya doğumsal kalp anomalileri olan bebeklerin anormal kalp atımlara sahip olabileceği görülmüştür. Örneğin:
- Trizomi 18 (Edwards sendromu) ve triploidisi olan fetüslerin kalp atımları nispeten yavaştır.
- Trizomi 13 (Patau sendromu) ve Turner sendromu olan fetüslerinin kalp atışı nispeten hızlıdır.
- 11-13.haftalarda çok yavaş fetal kalp atımları (<100 atım/dk) ciddi kalp anomalileriyle güçlü bir şekilde ilişkilidir.
- 9-13.haftalarda fetal kalp hızında belirgin anormallikler: çok hızlı, çok yavaş veya düzensiz olması Erken Fetal Ekokardiyografi için endikasyondur.
Duktus Venozus Nedir? Erken Fetal Eko’da Kontrol Ediyor Musunuz?
- Duktus venozus (DV), göbek kordonundaki oksijenli kanın karaciğeri atlayarak fetal beyne oksijen gitmesini sağlayan önemli bir damardır. Fetüsün kalp muayeneleri sırasında rutin olarak değerlendirilir.