Giriş
3.trimester detaylı ultrason muayenesi bebeğin büyüme ve gelişimine odaklanan bir muayenedir. Gebeliğin geç dönemlerinde ortaya çıkabilecek beyin, kalp, böbrek, sindirim sistemi ve iskelet sisteminin özellikle değerlendirildiği dönemdir.
3. Trimester (28. Hafta - Miad Arası) Bebeğinizin Gelişimi İçin Önemlidir
- 3. trimestede fetal büyüme ve gelişmeyi değerlendirmeyi amaçlayan, ayrıca anomali taramasının yapıldığı ultrason muayenesidir.
- İngiltere’ de yeni çıkmış bir çalışmada tüm fetal anomalilerin dörtte birinin (%24,8) ancak 3.trimesterde görünebilir hale geldiği bildirilmiştir. Bu çalışmada, geç ortaya çıkan anomalilerden etkilenen başlıca organların beyin, kalp ve böbrekler olduğu bildirilmiştir.
- Fetal beyin gebelik süresince gelişimine devam eder, hatta doğumdan sonra da bu sürer. Ne yazık ki, bazı ciddi beyin anomalilerinin gelişimi veya ortaya çıkışı gecikebilir (mikrosefali ve lissensefali gibi durumlar); bu nedenle 20.haftada yapılan muayenede bazı gelişimsel anomaliler saptanamayabilir.
- Geç ortaya çıkan anomaliler kalbi de etkileyebilir; bunlardan bazıları kalp kapakçığı hastalıkları, tümörler ve kalp ritmi anormallikleri şeklindedir.
- Bunun dışında geç dönemde anomali saptanabilecek diğer bölgeler böbrekler (idrar iletim sistemi ile ilgili değişiklikler), sindirim sistemi (alt sindirim sistemi darlıkları), iskelet anomalileri/displazileri (kısalık ve cücelik gibi)’ dir.
- Muayene sırasında yine detaylı US muayenedeki gibi ayrıntılı bir değerlendirme ve Doppler US ile anne ve bebek damarları da değerlendirilir. Bunun yanı sıra plasenta da ayrıntılı değerlendirilerek olası plasenta yerleşim anomalileri açısından da muayene yapılır.
- Kimlere özellikle 3.trimester detaylı ultrason önerilir:
- Daha önceki gebeliklerinde sorun yaşayanlarda,
- Büyüme geriliği veya kısıtlılığı olanlarda,
- Bebeğin suyunda (amniyon sıvısı) azalma veya artış varsa,
- Gebelikte tansiyon yükselmesi (gebelik zehirlenmesi – preeklampsi),
- Ölü doğum öyküsü olması,
- Anomalili bebek ve geç tanı almış anomali veya hastalık öyküsü,
- Gebede şeker ve tansiyon gibi kronik hastalıklar durumunda, önerilmektedir.
- Trimester Anomali Taraması geç ortaya çıkan bazı fetal anomalileri dışlamayı, fetal büyümeyi ve iyilik halini kontrol etmeyi amaçlar.
- Bu taramanın 28-30.haftalarda yapılmasının nedeni, 30.haftadan itibaren bebeğin artık teknik olarak tam kontrol edilememesinden dolayıdır.
3. Trimester Muayenesinin / Taramanın Yararları
- Tarama, Geç Anomali Taraması ve fetal iyilik halinin birlikte değerlendirilmesi şeklindedir.
- Trimester Anomali Taraması sırasında, fetüsün (2.trimester Anomali Taraması’ nda olduğu gibi) ve plasentanın, amniyotik sıvının ve rahmin kapsamlı bir muayenesi ile birlikte bir sağlık taraması gerçekleştirilir.
- Trimester Anomali Taraması şunları içerir:
- Fetüsün uygun büyümesi, ağırlığı ve hareketleri
- Geç dönemde tanısı konabilen / belirti veren anomalilerin taranması
- Kafa yapısı ve kemikleri, beyin – beyincik ve beyin damarları
- Boyun ve tiroid ile olası kitleler
- Kalp, ilişkili damarlar ile kalbin ritmi
- Göğüs kafesi yapısı, akciğerler ve diyafragma
- Karın duvarı, mide, karaciğer, safra kesesi, ince ve kalın barsaklar
- Böbrekler, mesane ve cinsiyeti
- Ekstremitelerin (uzuvların) değerlendirilmesi: kol kemikleri ve eller, bacak kemikleri ve ayakların durumu
- Amniyos sıvısı ölçümü
- Plasenta pozisyonu ve görünümü
- Doppler US ile anne ve fetüs kan akımlarının değerlendirmesi
- Rahim ağzı (serviks) uzunluğu
- Muayeneden sonra gebelik ve fetüse ait bulgular aile ile paylaşılır ve tekrar raporlandırılır. Herhangi bir durumun ortaya çıkması durumunda gebelik takibi açısından yeni planlamaya geçilir.
Sıkça Sorulan Sorular
3. Trimester Anomali Taraması ile Başka Bir Yerde Yapılan Gebelik Muayenesi Arasındaki Fark Nedir?
- Rutin gerçekleştirilen gebelik ultrason muayenelerinde bebek boyutları ölçülür ve gelişimi ile birlikte amniyos sıvısına bakılır, yani bebeğin anatomisi ve yapısal gelişimine bakılmaz.
- Bu nedenle, daha önceki muayenelerde (çeşitli nedenlerle) teşhis edilemeyen anomaliler yine gözden kaçabilir.
Bahsi Geçen Tüm Anomali Taramaları Uygulansa, Olası Tüm Anomaliler ve Sorunlar Dışlanabilir Mi?
- Hayır, ne yazık ki tüm anomalileri doğumdan önce teşhis etmek mümkün değildir. Her üç trimesterde detaylı ultrason muayenesi gerçekleştirilse bile, dünyanın önde gelen kliniklerinin yaptığı çalışmalarda (Ficara ve Manegold) doğuma kadar en yaygın fark edilmeyen anomalilerin:
- İzole yarık damak (dudakların sağlam olduğu sadece damakta olan yarık),
- Anal atrezi/stenoz,
- Bazı VSD tipleri,
- Parmak anomalileri,
- Dış genital organ anomalileri (belirsiz cinsiyet durumları),
- Bazı nadir genetik durumların da ultrason muayenesi sırasında belirti vermeyebileceği bildirilmiştir.
- Buna göre trimesterlere göre anomalilerin saptanmasının dağılımı verilecek olursa:
- Trimester detaylı US ile anomalilerin %40’ı
- Trimester detaylı US ile anomalilerin %35’,
- +2.trimesterlerde buna göre toplam %70-75’ i,
- Trimester detaylı US ile anomalilerin %15-25’ nin saptanabileceği bildirilmiştir.
- Buna göre de anomalilerin %7-10 arası, ancak doğum sonrası (postnatal) dönemde saptanabilecektir.
3 Boyutlu ve 4 Boyutlu Ultrason Arasındaki Fark Nedir?
- 4 boyutlu (4D) ultrason bebeğin farklı açılardan 3 boyutlu görüntülerinin birleştirildiği, hareketli 3 boyutlu görüntüler için kullanılan süslü bir ifadedir. Yani 3 boyutlu ultrason ile resim görüntüsü, 4 boyutlu ultrason ile klip görüntüsü elde edilir.
Fetal Gelişim Muayenesi Sırasında 3D/4D Görüntüler Elde Etmek Mümkün Mü?
- Evet, bu muayeneler sırasında bebeğinizin iyi kalitede 3D/4D görüntüleri elde edilemeye çalışılır.
- Ancak 3.Trimester Anomali Taramasının temel amacının fetüs sağlığı ve gelişimini kontrol etmek olduğu, hatıra fotoğrafları olmadığı unutulmamalıdır.
Muayenede Görüntüleri Alabilir Miyim?
- Evet, tabii ki. Muayene odasından çıkmadan görüntülerinizi ve ilgili videoları alabilirsiniz. Ayrıca ayrıntılı ultrason raporunuzun basılı ve elektronik bir kopyasını ve eve götürmeniz için bazı yüksek kaliteli renkli çıktılar da alacaksınız!